Przypadający na drugą połowę XIX wieku boom muzealny powołał do życia nowy rodzaj instytucji filantropijnych. Organizacje te – służąc abstrakcyjnie pojętej idei sztuki oraz nowoczesnemu, demokratycznemu społeczeństwu – poprzez donacje na rzecz miejskich lub państwowych zbiorów zapewnić miały stały rozwój publicznych kolekcji. Drugi cel realizował się dzięki uwznioślającemu, ale racjonalizowanemu „w kręgu przyjaciół” kontaktowi z kulturą. Było nim rozprzestrzenianie kosmopolitycznych, ponadlokalnych zainteresowań na coraz szersze kręgi miłośników piękna.
 

Fenomen kolekcjonerstwa zdaje się wynikać z najbardziej tajemniczych postaw ludzkiego działania. Stanowi on wyraźny akt twórczego egocentryzmu czy egoizmu – akt  kreacji własnego uniwersum, które rządzi się regułami ustanowionymi przez swego twórcę i właściciela, częstokroć jedynie dla niego zrozumiałymi. Jednocześnie jest jednak postępowaniem podlegającym zasadom ekonomii, a także zachowaniem zgodnym z porządkiem otaczającego świata – epoki, mody, gustu – wpisującym się w społeczne procesy nobilitacji i budowania prestiżu.