Trwa wczytywanie...

 


Mapa Prowincji Pomorskiej w naszej kolekcji

  • Opublikowano ›
    8 listopada 2015
  • Autor ›
    Maciej Luszawski
Powiększ

Kolekcja naszego Towarzystwa powiększyła się właśnie o cenny nabytek - zakupiliśmy bowiem Mapę Prowincji Pomorskiej z 1789 r. (Karte des Königlich Preussischen Herzogthums Vor- und Hinter Pommern), przedstawiającą teren historycznego Księstwa Pomorskiego dynastii Gryfitów.

Przygotowanie właściwej mapy zostało poprzedzone przez pomiary lasów pruskiej Prowincji Pomorze oraz opracowanie mapy jeziora Miedwie i jego okolic. Autor mapy - kartograf David Gilly, zainspirowany przez ministra Ewalda Friedricha Hertzberga, podjął zasadnicze prace miernicze w 1785 r., a zakończył je drukiem mapy w 1789 r. Ponadto wykorzystał istniejące już plany miast i prace kartograficzne oraz opis Pomorza Ludwiga Wilhelma Brüggemanna.

Na podstawie rękopisu Gilly’ego wykonanego w skali 1:172.500 mapę wyrytował na płytach miedzianych geograf Berlińskiej Akademii Nauk - Daniel Friedrich Sotzmann. Wydrukowana została w Berlinie z przeznaczeniem dla urzędów administracji terenowej. Z całego nakładu mapy zachowała się niewielka liczba egzemplarzy, a matryce drukarskie w 1806 r. wywieziono do Francji.

Mapa obejmuje obszar od miasta Demmin na zachodzie po jezioro Żarnowieckie na wschodzie. Treść mapy zawiera granice powiatów, prowincji oraz granice dóbr Kapituły Kamieńskiej, Kapituły Kołobrzeskiej i probostwa w Kukułowie, sieć dróg: drogi główne, pocztowe, handlowe, gminne, sieć hydrologiczną: rzeki, strumienie, rowy, jeziora oraz elementy pokrycia terenu: lasy i pastwiska.

Szczególnie dokładnie Gilly przedstawił sieć osadniczą przy pomocy znaków umownych określających: miasta ufortyfikowane i otwarte, wsie, folwarki oraz pojedyncze zabudowania: leśniczówki, karczmy, gospody, cegielnie, smolarnie, młyny, wiatraki, budynki sądowe. Krojem i wielkością liter wyróżnił: miasta królewskie i prywatne, małe miasta, a także duże i małe wsie. Ze względów wojskowych rzeźbę terenu zaznaczył tylko na pierwszym, rękopiśmiennym egzemplarzu przeznaczonym dla króla. Mapa była ceniona ze względu na dużą dokładność, a także staranność rysunku.

Mapa została zakupiona od osoby prywatnej za kwotę 9.500 zł, z czego 2.583,25 zł pochodziło ze środków zebranych podczas tegorocznej Nocy Muzeów, a pozostała kwota ze środków własnych naszego Towarzystwa, zebranych ze składek członkowskich.

Egzemplarz jest w dobrym stanie. W tym tygodniu został przekazany w długoterminowy depozyt do Muzeum Narodowego w Szczecinie, gdzie zostanie poddany niezbędnym zabiegom renowacyjnym i konserwatorskim. Na wiosnę przyszłego roku mapa ma zostać zaprezentowana na wystawie wraz z inną słynną mapą - Wielką Mapą Księstwa Pomorskiego wykonaną przez Eilhardusa Lubinusa.

Powiązane galerie

Prezentacja Mapy Prowincji Pomorskiej w Muzeum Narodowym

‹ Wróć do listy wydarzeń