Już w najbliższą sobotę, 16 maja 2015 roku, odbędzie się jubileuszowa, 10. Europejska Noc Muzeów w Szczecinie, podczas której muzea i inne instytucje kulturalne będą dostępne dla zwiedzających w godzinach wieczornych i nocnych.

Nasze Stowarzyszenie włączyło się w tym roku w organizację tego wydarzenia - wspólnie z Muzeum Narodowym w Szczecinie przeprowadzimy zbiórkę publiczną. Za zebrane pieniądze zamierzamy zakupić mapę Pomorza (Karte Vor- und Hinter Pommern) z 1789 roku, wykonaną przez kartografa David Gilly’ego oraz rytownika Daniela Friedricha Sotzmana. Mapa to sześć arkuszy o wymiarach 705 x 495 każdy.

David Gilly (1748–1808) był wnukiem hugenockiego przybysza i dorastał w późnobarokowym, rezydencjonalnym mieście Schwedt, w czasach osuszania Łęgów Odrzańskich. Gilly rozpoczął życie zawodowe jako kierownik odbudowy Kostrzyna i Gorzowa. Pracował jako mierniczy i współpracownik przy zagospodarowaniu Łęgów Odrzańsko-Noteckich pod uprawy oraz obwałowaniu i regulacji nurtu Odry poprzez budowę śluz. Tą ostatnią działalnością po upływie kilku dziesięcioleci zajął się ponownie. W oparciu o wielostronne doświadczenia w zakresie budownictwa lądowego i wodnego w 1770 r. jako dwudziestodwulatek został Budowniczym Krajowym. Pracując na tym stanowisku w Stargardzie do 1778 r. zajmował się wszystkimi przedsięwzięciami budowlanymi finansowanymi ze środków państwowych, m.in. rozbudową portów w Świnoujściu Kamieniu i Kołobrzegu, odbudową spalonych miast Dobrzany i Suchań, projektami leśniczówek, domów chłopskich. W 1778 r. został Krajowym Dyrektorem Budowlanym całego Pomorza i przeniósł się do Szczecina. Pracując tu wzniósł szereg kamienic mieszczańskich, publiczny szpital Św. Piotra. Na dawnym zamku książąt pomorskich urządził pomieszczenia urzędowe i apartament dla Elżbiety Brandenburskiej. Prowadził prace melioracyjne oraz pierwsze budowy dróg i mostów. W 1788 r. został powołany do Berlina na urząd w Wyższym Departamencie Budownictwa. Na nowym stanowisku w latach 1792-1801 współuczestniczył i decydował o renowacji Kanału Bydgoskiego oraz był odpowiedzialny za przebudowę i rozbudowę portów w Gdańsku i Elblągu. Pod wpływem idei rewolucji francuskiej założył w 1793 r. prywatną szkołę budowlaną, poprzedniczkę powołanej w 1799 r., berlińskiej Akademii Budownictwa.

W latach 1785–1789 David Gilly sporządził nową mapę Pomorza pod nazwą Karte des Königlich Preussischen Herzogthums Vor- und Hinter Pommern..., przedstawiającą teren historycznego Księstwa Pomorskiego dynastii Gryfitów. Przygotowanie właściwej mapy zostało poprzedzone przez pomiary lasów pruskiej Prowincji Pomorze oraz opracowanie mapy jeziora Miedwie i jego okolic. Gilly, zainspirowany przez ministra Ewalda Friedricha Hertzberga, podjął zasadnicze prace miernicze w 1785 r., a zakończył je drukiem mapy w 1789 r. Ponadto wykorzystał istniejące już plany miast i prace kartograficzne oraz opis Pomorza Ludwiga Wilhelma Brüggemanna. Na podstawie rękopisu Gilly’ego wykonanego w skali 1 : 172.500 mapę wyrytował na płytach miedzianych geograf Berlińskiej Akademii Nauk, D. F. Sotzmann. Wydrukowana została w Berlinie z przeznaczeniem dla urzędów administracji terenowej. Z całego nakładu mapy zachowała się niewielka ilość egzemplarzy, a matryce drukarskie w 1806 r. wywieziono do Francji.

Mapa obejmuje obszar od miasta Demmin na zachodzie po jezioro Żarnowieckie na wschodzie. Treść mapy zawiera granice powiatów, prowincji oraz granice dóbr Kapituły Kamieńskiej, Kapituły Kołobrzeskiej i probostwa w Kukułowie, sieć dróg: drogi główne, pocztowe, handlowe, gminne, sieć hydrologiczną: rzeki, strumienie, rowy, jeziora oraz elementy pokrycia terenu: lasy i pastwiska. Szczególnie dokładnie Gilly przedstawił sieć osadniczą przy pomocy znaków umownych określających: miasta ufortyfikowane i otwarte, wsie, folwarki oraz pojedyncze zabudowania: leśniczówki, karczmy, gospody, cegielnie, smolarnie, młyny, wiatraki, budynki sądowe. Krojem i wielkością liter wyróżnił: miasta królewskie i prywatne, małe miasta, a także duże i małe wsie. Ze względów wojskowych rzeźbę terenu zaznaczył tylko na pierwszym, rękopiśmiennym egzemplarzu przeznaczonym dla króla. Mapa była ceniona ze względu na dużą dokładność, a także staranność rysunku.

W ubiegłym roku podczas zbiórki publicznej zebrano 2581,69 złotych oraz 7,46 euro, 10 pensów brytyjskich, 2 korony czeskie, 10 centów amerykańskich, 5 banów rumuńskich. Zakupiono cenne grafiki – trzy widoki Stoczni Wulkan z portretami 12 produkowanych tam jednostek i urządzeń stoczniowych według rysunku na klocku Roberta Geisslera (1882). Pozostała część kwoty została przeznaczona na zakup Mapy Księstwa Pomorskiego autorstwa Eilhardusa Lubinusa z 1633 roku.

Zachęcamy do zapoznania się z bogatym programem imprez oraz do podzielenia się symboliczną złotówką, dzięki której każdy z Państwa będzie mógł zostać mecenasem sztuki!